Hoạch định tài chính cá nhân – Những điều cần biết
Thực trạng hiện nay?
Bạn hẳn đã từng biết đến những câu tục ngữ thân quen “Phi thương bất phú”/ “Buôn tày bán vã không đã hà tiện” … răn dạy con người về việc làm giàu, tính tiết kiệm và cẩn trọng trong quản lý tiền bạc.
Trong cuộc sống hiện đại, chúng ta càng phải đối mặt đối mặt với nhiều vấn đề trong cuộc sống liên quan đến việc quản lý tài chính như thu nhập, chi tiêu, đầu tư… Điều này càng trở nên cấp thiết khi chúng ta đang sống trong một thế giới bấp bênh với rất nhiều nguy cơ về khủng hoảng kinh tế, công ăn việc làm, các biến động địa chính trị vĩ mô…
Tại Việt Nam, vấn đề hoạch định tài chính cho cá nhân và gia định chưa được đại đa số công chúng nhận thức và quan tâm đúng mức.
Có một thực tế xã hội: nhiều gia đình Việt Nam thuộc dạng nghèo mặc dù họ tự nhận mình là “vừa đủ sống”. Đa số chỉ tính tới những nhu cầu trước mắt, mà không hoàn toàn có nhiều kế hoạch cho tương lai. Giới trẻ có công ăn việc làm ổn định, có thu nhập lại có xu hướng, làm ra bao nhiêu xài hết bấy nhiêu!
Ta dễ dàng bắt gặp nhiều người tuy đã 40-50 tuổi mà vẫn loay hoay trong việc an cư và chi tiêu hằng ngày, chưa nói gì tới chuyện cho con cái học đại học, cao học, hay hôn nhân, hay kế hoạch nghỉ hưu, và sát sườn hơn nữa là các phương án tài chính dành cho việc chăm sóc sức khỏe. Không phải ngẫu nhiên, quốc tế đánh giá bệnh ung thư đang làm cho các nạn nhân và gia đình bệnh nhân Việt Nam luôn kết thúc bằng tử vong và khánh kiệt.
Điều này một phần bắt nguồn từ việc thiếu cơ hội được đào tạo và trang bị nhận thức về việc lập một “kế hoạch tài chính cá nhân” là như thế nào cho mỗi cá nhân người Việt ngay từ khi đang trong thời gian cắp sách đến giảng đường đại học!
Tầm quan trọng của kế hoạch tài chính cá nhân
Nếu bạn không có kế hoạch tài chính cá nhân bạn sẽ thiếu định hướng tài chính và rất dễ gặp phải những rủi ro trong dài hạn. Điều này có thể ảnh hưởng xấu đến cuộc sống của bạn theo nhiều cách, từ không có khả năng chi tiêu đến việc không có được sự an tâm về tài chính, nó chi phối tất cả các khía cạnh khác trong cuộc sống của bạn.
Vậy việc lập một kế hoạch tài chính cá nhân là làm những gì? Lập kế hoạch tài chính có nghĩa là bạn phải vạch ra trước mục tiêu tài chính, tài sản, những khoản chi tiêu và thu nhập, có thể là chi phí cho giáo dục đại học của con cái, định hướng cho các khoản đầu tư để nó đi đúng trên con đường dẫn đến sự giàu có, sở hữu một ngôi nhà hay xe hơi đúng thời điểm, đi du lịch và mua sắm lớn có kế hoạch, và nghỉ hưu ở độ tuổi mong ước…
Thực tế tại các nền kinh tế phát triển trên thế giới và ngay trong khu vực ASEAN, việc hoạch định tài chính cá nhân tốt sẽ giúp con người tiệm cận đến mức độ tự do tài chính, góp phần phát triển và tổng hợp hiệu quả nguồn lực xã hội phục vụ phát triển. Bài viết dưới đây nhằm giúp các bạn có cái nhìn tổng quan về hoạch định tài chính cá nhân.
Hoạch định/ Kế hoạch tài chính cá nhân là gì?
Hoạch định tài chính cá nhân là quá trình phân tích hiện trạng tài chính của cá nhân/gia đình; xây dựng các mục tiêu tài chính trong ngắn hạn và dài hạn đồng thời thiết lập các biện pháp thực hiện phù hợp với điều kiện cụ thể. Cụ thể, việc hoạch định tài chính cá nhân hỗ trợ cho mỗi người thực hiện việc ra quyết định trên 3 lĩnh vực lớn: Chi tiêu tài chính (chi tiêu hàng ngày, chi tiêu mua sắm tài sản lớn, chi tiêu cho các hoạt động giải trí…); tích lũy tài chính (tiết kiệm nhằm đảm bảo an toàn tài chính) và chia sẻ tài chính (chia sẻ các hoạt động từ thiện, phát triển cộng đồng…).
Các yếu tố quan trọng trong việc hoạch định tài chính cá nhân?
Như đã trình bày, kế hoạch tài chính cá nhân thường rất khác nhau tùy thuộc rất lớn vào nguồn thu nhập, nhu cầu sinh hoạt và mục tiêu sống của mỗi người, mỗi gia đình. Tuy vậy, mọi hoạt động hoạch định tài chính cá nhân đều bao gồm các bước quan trọng sau:
- Xác định hiện trạng tài chính cá nhân: Đây là bước đầu tiên của việc hoạch định tài chính cá nhân. Tại giai đoạn này, bạn cần chuẩn bị một danh mục tất cả các thông tin về thu nhập, tiết kiệm, chi tiêu và các khoản nợ. Các thông tin này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định các mục tiêu tài chính phù hợp với năng lực thu nhập hiện tại và thu nhập tiềm năng.
- Xác định mục tiêu tài chính: đây thực chất là tiến trình xác định và phân biệt rõ nhu cầu và ham muốn của bạn. Bạn phải trả lời một số câu hỏi về xu hướng của bạn về việc tiêu tiền như thế nào, tại sao bạn lại có xu hướng như vậy? Các xu hướng này là do bản thân bạn xác định trên cơ sở hiểu biết thực tế về năng lực tài chính hay bị các yếu tố bên ngoài chi phối? Các ưu tiên tài chính của bạn thực sự bắt nguồn từ sức ép xã hội, nhu cầu thiết thực hay đơn giản chỉ là ham muốn về sự tiêu dùng xa hoa??… Việc xác lập mục tiêu tài chính là yếu tố quan trọng trong hoạch định tài chính cá nhân.
- Xác định các phương án hành động dự phòng thay thế: Việc xác định các phương án hành động dự phòng thay thế là rất quan trọng. Điều này giúp cho việc thực hiện kế hoạch không bị động khi có các yếu tố ảnh hưởng xảy ra; Việc xác định phương án thực hiện dự phòng không cần chi tiết đến từng bước thực hiện kế hoạch nhưng nó cũng ảnh hưởng đến việc thực hiện kế hoạch khi bạn quyết định sử dụng phương án thay thế.
- Đánh giá các phương án thực hiện dự phòng thức thay thế: Việc đánh giá các phương án hành động thay thế liên quan đến việc đánh giá chi phí cơ hội; đánh giá các rủi ro liên quan trên cơ sở tổng hợp các thông tin nhằm trả lời các câu hỏi về rủi ro lạm phát; rủi ro về lãi suất; rủi ro về thu nhập; rủi ro cá nhân; rủi ro về thanh khoản.
- Lên kế hoạch chi tiết và triển khai kế hoạch: Đây là việc tổng hợp khung hành động trên cơ sở cân nhắc các yếu tố đã nêu nhằm đạt được các mục tiêu đặt ra. Việc triển khai kế hoạch nên có sự hỗ trợ của một bên thứ ba nhằm đảm bảo việc thực hiện kế hoạch của bản thân bạn theo đúng lịch trình. Thông thường các bên thứ ba chính là các đơn vị cung cấp dịch vụ hoạch định và giám sát thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân.
- Đánh giá kết quả thực hiện và điều chỉnh kế hoạch tài chính cá nhân:
Kế hoạch hóa tài chính cá nhân là cả một quá trình liên tục và không có điểm dừng. Bạn cần có sự đánh giá định kỳ kết quả thực hiện nhằm có những điều chỉnh hiệu quả. Kỳ đánh giá thông thường là hàng năm. Việc thay đối bất cứ một yếu tố nào đó thuộc cá nhân, xã hội và kinh tế vĩ mô cần được đánh giá một cách kỹ lưỡng. Khi cuộc sống xuất hiện những thay đổi ảnh hưởng đến nhu cầu tài chính của bạn, tiến trình đánh giá và điều chỉnh này giúp bạn thích nghi nhanh với những thay đổi đó một cách hiệu quả và bền vững.
Trên đây là một số nội dung cơ bản chúng tôi mong muốn được chia sẻ với các bạn trong loạt bài viết về Hoạch định tài chính cá nhân.
Xin hãy đón đọc các bài viết liên quan đến chủ đề này trong thời gian tới đây.
